Moda na małe domy. Wygodne życie na 70 metrach

Przełom XX i XXI wieku był niezwykłym okresem w historii polskiej architektury. Po ograniczeniach schyłkowego PRL-u przyszedł czas błyskawicznych zmian. W ciągu kilku lat stały się dostępne nowe materiały i technologie, na obrzeżach miast zaczęły się rozrastać nowe osiedla, w mniejszych miejscowościach budowano na potęgę. Co do tego, jak powinien wyglądać piękny dom, zdania były podzielone – stąd chaotyczne, szpetne i fantastyczne kolory okien i drzwi, formy dachów, planów. Powstawały "zamki" z wieżami i wykuszami, a obok nich "architektura nowoczesna" wyróżniająca się soczystymi kolorami ścian i stolarką okienną w nietypowych kształtach. Rzecz jasna wznoszono również niezliczone obiekty o bardziej konwencjonalnych, klockowatych bryłach. Wiadomo było jednak, że "dom na miarę" ma być wygodny, czyli duży.

Konieczność…

Po upływie lat wyraźnie widoczne są wady tych rozbuchanych realizacji. Najważniejszą są wysokie koszty eksploatacji. Po części winny był niski poziom wykonania. Sprawę pogarszał brak izolacji termicznej – ocieplenie miało niewielką grubość, a często w ogóle go brakowało. Z perspektywy czasu równie ważne okazało się jednak niedostosowanie do potrzeb. Wielkie domy budowano "na zapas", miały służyć wielopokoleniowym rodzinom, tymczasem dzieci wielu budowniczych opuszczały rodzinne strony. W takiej sytuacji część pomieszczeń okazywała się niepotrzebna.

Zainteresowanie projektami małych domów odzwierciedla więc po części zmiany społeczne. Wielkie domy podzielone na małe pokoiki okazały się niepotrzebne i niepraktyczne, a ich budowa oraz eksploatacja – zbyt kosztowne. Wahania wartości franka i gospodarcze zawirowania zniechęciły też wielu potencjalnych inwestorów do zaciągania zbyt dużych kredytów, a inni musieli ograniczyć swoje wymagania ze względu na bardziej restrykcyjną politykę banków. Wszystko to sprawia, że zakup małego domu okazał się rozwiązaniem bardziej praktycznym.

…i moda

Same funkcjonalne zalety nie tłumaczą do końca zainteresowania małymi domami. Ważny okazuje się też wpływ współczesnej architektury. Najbardziej interesujące realizacje opisywane są przecież nie tylko w branżowych czasopismach, ale też w portalach internetowych. Wśród tych nowych budynków wiele jest obiektów bardzo skromnych pod względem rozmiarów. Niektóre z nich to ciekawostki, instalacje artystyczne czy budowlane eksperymenty, jak Dom Kereta w Warszawie o szerokości zaledwie 152 cm. Wiele jest jednak domów w pełni funkcjonalnych.

Z założenia mają być lepszą alternatywą dla mieszkania w bloku. Taki dom w stylu minimalistycznym, o powierzchni zaledwie 50 mkw., zaprojektowali architekci Maria Rauch i Tomasz Żemojcin. Kosztował połowę tego, co stare mieszkanie architektów w bloku, budowa trwała niewiele ponad tydzień. Dziś mieszkańcy mają do dyspozycji dwa tarasy z widokiem na góry, obszerną działkę i dokładnie tyle przestrzeni życiowej, ile chcieli. Swój dom opisali, ale co ważniejsze – także "rozmnożyli". Prefabrykowane elementy można zamówić i złożyć u siebie. Dostępne są trzy warianty: od 50 do 100 mkw.

Chcę urządzić dom - ile to kosztuje? 

W sieci bez problemu można znaleźć także standardowe projekty. Niektóre pracownie wyspecjalizowały się w tego rodzaju architekturze, zdarza się, że podkreśla to już sama nazwa biura, jak w przypadku gliwickiego biura Prosty Dom. Propozycje małych, tanich obiektów można znaleźć też właściwie w każdym katalogu z gotowymi projektami. Niektóre z nich mają zaledwie 60 czy 70 mkw., a koszt doprowadzenia budowy do stanu surowego zamkniętego może zmieścić się w magicznej granicy 100 000 zł. Urządzanie wnętrz domów wciąż generuje niebagatelne kwoty, ale dla posiadacza kawałka gruntu (choćby niewielkiego) to znacznie bardziej atrakcyjne rozwiązanie niż zakup  mieszkania o podobnej powierzchni.