O!Twórz relacje – jak wyglądają relacje sąsiedzkie Polaków?

Czym jest Dzień Sąsiada?

W 2000 roku mieszkańcy Paryża zorganizowali oddolnie Dzień Sąsiada, czyli szereg spotkań i pikników w gronie ludzi, którzy mieszkają obok siebie. Inicjatywa szybko zyskała patronat Komisji Europejskiej, której zależało, żeby zahamować rozpad więzi lokalnych w społecznościach i rozwija się w kolejnych krajach. Dzień Sąsiada w tym roku wypada 28 maja.

Infografika na Dzień Sąsiada

W Polsce wydarzenia z okazji Dnia Sąsiada to nowość. Czas pokaże, czy się sprawdzi. Poniżej znajdziesz wiele ciekawych informacji o tym, jakimi sąsiadami jesteśmy.  Prezentowane na niej dane pochodzą z dwóch ogólnopolskich badań relacji sąsiedzkich – autorstwa Centrum Badania Opinii Społecznej (CBOS), portalu Morizon oraz naszego Raportu na temat Otwartości Polaków.  

Relacje sąsiedzkie, czyli co dokładnie?

Relacje sąsiedzkie można podzielić na 3 kategorie. Podstawową i najczęstszą są konwencjonalne, grzecznościowe interakcje. Trochę rzadziej ludzie mieszkający obok siebie wyświadczają sobie drobne przysługi sąsiedzkie. Na przykład, gdy nie ma Cię w domu, sąsiad odbierze Twoją przesyłkę pocztową lub kurierską, a innym razem Ty pożyczysz mu jakiś produkt spożywczy w niedzielę. Prawie ¾ Polaków pomaga sobie nawzajem w takich sytuacjach, choć najczęściej jedynie z wybranymi, nielicznymi osobami. Najrzadziej relacje sąsiedzkie wiążą się z jakimś rodzajem kontaktów towarzyskich z sąsiadami, który utrzymuje około 1/3 dorosłych w kraju. Czy Twój kontakt z sąsiadami ogranicza się tylko do „dzień dobry”? A może traktujesz niektórych jak znajomych, z którymi spędzasz czas?

Czy ufamy swoim sąsiadom?

Na pierwszy rzut oka wydaje się, że nie darzymy swoich sąsiadów zbyt dużym zaufaniem. Większość z nas, nawet jeśli wyświadcza sobie z niektórymi sąsiadami drobne, wzajemne przysługi, utrzymuje w kontaktach sąsiedzkich pewien dystans i nie traktuje sąsiadów jak znajomych. Ponad połowa rodaków nie widzi też potrzeby lepszego poznania ludzi, którzy mieszkają „za ścianą”. Czy to oznacza, że jesteśmy zamknięci i nieufni? Niekoniecznie.

Jesteśmy raczej otwarci na kontakt – większość z nas nie miałaby nic przeciwko, by zaprosić sąsiada na obiad lub przyjąć takie zaproszenie – a z zaufaniem do sąsiadów wcale nie jest tak źle. Nawet w przypadku poważniejszych spraw, które wymagają sporego zaufania. Przykładowo, ponad połowa osób jest skłonna powierzyć sąsiadowi pod opiekę mieszkanie (52%) czy dziecko (54%), a jeszcze więcej – psa lub kota (65%). Podobnie jak w przypadku ogólnej otwartości na kontakty sąsiedzkie, najbardziej ufne są osoby powyżej 50 roku życia.

Ciszej proszę! Czyli konflikty i irytujące zachowania sąsiadów

Miałeś kiedyś serdecznie dość sąsiada, który w sobotę od rana wiercił w ścianach, albo głośno słuchał muzyki po nocach? Jeśli tak, to wielu rodaków Cię zrozumie. W zachowaniu sąsiadów najbardziej irytuje nas hałas. Z 14 najczęściej wskazywanych, denerwujących zachowań, aż 9 dotyczyło „głośnych” aktywności, które zakłócają ciszę i spokój. Za głośna muzyka, krzyki, hałasujące dzieci i zwierzęta czy częste remonty to główne irytujące sąsiedzkie odgłosy. Na nerwy działają też Polakom śmiecenie (15%) i palenie papierosów (18%) we wspólnych przestrzeniach, takich jak klatki schodowe. Co ciekawe jest także spora grupa osób, których denerwuje, że… sąsiadów coś denerwuje. Rodaków irytują uciążliwi sąsiedzi, którzy zwracają im uwagę (9%) i wzywają policję (5%).

Jakie są relacje sąsiedzkie w poszczególnych województwach?

Ciekawi Cię, jak wyglądają kontakty z sąsiadami w Twoim województwie na tle innych części kraju? Sprawdź poniższą mapę relacji sąsiedzkich w Polsce. Ogólnie, spotkania z sąsiadami są częściej domeną Polaków z zachodniej części kraju. Najlepsze relacje z sąsiadami mają z kolei mieszkańcy województw opolskiego, zachodnio-pomorskiego i podkarpackiego, a neutralne relacje są najczęstsze w województwie mazowieckim i dolnośląskim.

Jak zmieniają się relacje sąsiedzkie Polaków?

Rodzaj więzi sąsiedzkich zależy nie tylko od województwa, ale jeszcze silniej od charakteru społeczności lokalnej. Co to znaczy? Statystycznie, jeśli mieszkasz na wsi lub w mniejszej miejscowości, to jest większa szansa, że Twoje interakcje z sąsiadami mają bardziej zażyły charakter. W większych miastach z kolei częściej ograniczają się do konwencjonalnych, grzecznościowych kontaktów, takich jak mówienie „dzień dobry”.

CBOS badał relacje sąsiedzkie już po raz piąty, a użycie tych samych wskaźników pozwala porównać, jak zmieniały się one na przestrzeni wielu lat. Co się zmieniło? W skali kraju, od 2008 roku nieznacznie zwiększył się odsetek Polaków, którzy przynajmniej z niektórymi sąsiadami utrzymują zarówno jakiekolwiek kontakty towarzyskie, jak i świadczą sobie nawzajem drobne przysługi (z 31 do 33%). Z drugiej strony, aż o 6 punktów procentowych (z 22 do 28%) zwiększył się procent ludzi, którzy deklarują, że nie robią ani jednego, ani drugiego.

Chociaż więc trudno mówić o zaniku bliskich więzi sąsiedzkich, ich brak cechuje coraz liczniejsze grono Polaków. Wykorzystajmy więc Dzień Sąsiada, by poznać swoich sąsiadów i choćby przez chwilę z nimi porozmawiać. Nawet krótkie, życzliwe interakcje z sąsiadami mogą bowiem pozytywnie wpłynąć na zadowolenie z miejsca zamieszkania. A w to warto inwestować!